We laten vluchtelingen niet creperen
Geschreven door Michel Peters
Nina Schmitz is net twee dagen terug uit Lesbos als ik haar eind januari spreek. Zij is ‘managing director’ van Movement on the Ground (MOTG), een piepjonge Nederlandse organisatie die sinds 2015 bootvluchtelingen op dat eiland ondersteunt. ‘Het begon als een spontane hulpactie om mensen uit hun gammele bootjes te redden’, zegt ze. ‘De vluchtelingen uit die bootjes zitten nog steeds op het eiland. Het afgelopen jaar hebben de initiatiefnemers een lichte organisatie in Nederland opgebouwd. Mijn taak als directeur is het geweest om meer structurele hulp op Lesbos te organiseren.’ Geloof en Samenleving heeft het werk van MOTG in 2016 gesteund met een bedrag van 10.000 euro.
Wat trof je op Lesbos aan?
‘Het heeft daar flink gesneeuwd de afgelopen weken. De beelden van besneeuwde tenten zijn hier ook in het nieuws gekomen. Toen ik er was, was de sneeuw gesmolten, maar het was ijzig koud. Het kamp Kara Tepe, waar wij actief zijn, was een enorme blubberboel. Er zitten zo’n duizend mensen in een oude olijfboomgaard. Alles was klam en nat natuurlijk, iedereen verschuilde zich in de tenten. De mensen in het kamp verliezen langzaam hun hoop. De EU maakte een jaar geleden een deal met Turkije over het tegenhouden en terugnemen van bootvluchtelingen. De afspraak is dat Turkije alle migranten van de Griekse eilanden terug neemt in ruil voor een groot geldbedrag. Voor elke Syriër die per boot teruggaat naar Turkije, neemt de EU dan een Syriër legaal over uit Turkije. Van die deal komt weinig terecht: maar heel weinig mensen worden teruggestuurd, maar heel weinig Syriërs worden onder deze regeling over lidstaten van de EU verdeeld. Die bootvluchtelingen zitten hier dus vast op Lesbos zonder enig uitzicht op verandering. De Griekse overheid en de UNHCR zijn nu de tenten aan het vervangen door prefab – cabines. Op zich is dat beter, maar het toont ook wel aan dat de situatie van deze vluchtelingen semipermanent is geworden.’
Hoe is Movement on the Ground ontstaan?
‘Johnny de Mol en een van zijn beste vrienden waren gewoon om één keer per jaar in Ibiza te gaan feesten. Toen zij de foto van het jongetje Aylan zagen, dat op een Grieks strand was aangespoeld, besloten zij naar Lesbos te gaan om te helpen. In die eerste dagen droegen zij letterlijk vluchtelingen uit zee. Nu komen er minder mensen op het eiland aan met bootjes en is de nood verschoven naar de vluchtelingenkampen. Hun betrokkenheid is er nog steeds, MOTG heeft het meer een gezicht gegeven. Ik ben verliefd op die organisatie geworden en er voor gaan werken omdat wij ons hands on inzetten voor de humaniteit van de vluchtelingen daar. Geen bureaucratie, maar kijken wat zij nodig hebben en dan concreet handelen. We hebben wel een paar mensen hier in Nederland om het werk te organiseren, maar het zijn vooral wisselende teams van 5 à 10 vrijwilligers die bijna wekelijks daar heen gaan om het werk te doen. Ze betalen hun eigen reis- en verblijfskosten.’
Hoe concreet is concreet?
‘Nou, oordeel zelf. Wij hebben in de eerste plaats een zonnepanelenproject op Kara Tepe. Elektriciteit is in Griekenland duur en ingewikkeld. Door de zonnepanelen die wij daar hebben neergezet, is er in alle tenten licht, een stopcontact en mogelijkheden voor verwarmen en koelen. Op het moment wordt die stroomvoorziening omgebouwd naar de cabines. Ook hebben we een grote foodtruck uit Nederland naar het kamp gereden. Er is wel eten, maar dat is karig en heel eentonig. Een Maleisische chef maakt voor de bewoners drie keer per week stevige soep in die foodtruck. Wij betalen de ingrediënten, die we dan weer bij de lokale bevolking betrekken. Zo dragen we een beetje bij aan de lokale economie. In de derde plaats hebben we samen met bevriende organisatie ‘Because we carry’ een Mongoolse tentenmaker een enorme ronde tent laten maken. Die staat nu op het terrein als ‘community center’. MOTG organiseert er vooral activiteiten voor kinderen. Door de oorlog waar ze uit komen en door omstandigheden tijdens hun vlucht, zijn veel kinderen getraumatiseerd. Of ze vliegen je meteen om de hals of ze staan je met stenen op te wachten. Ik ben orthopedagoog van beroep. Ik kan je zeggen, dat zijn allebei geen normale reacties van kinderen. Wij zijn niet bevoegd om onderwijs te geven, maar in allerlei vormen van spel en sport proberen we hen zelfvertrouwen terug te geven en hen te leren samenwerken en op elkaar te vertrouwen. En dan is er als vierde het voetbalproject dat wij met financiële steun van de UEFA uitvoeren voor wat oudere kinderen, jongens en meisjes. Sport werkt helend, de kinderen zijn door het dolle heen als ze met de bus naar een echt veld worden gereden voor een wedstrijd tegen een Grieks team.’
En hoe moet het nu verder daar?
‘Onze filosofie is ‘from camp to campUS’. Zolang er geen structurele oplossing is in Europa willen wij hen ondersteunen om zelfredzaam te worden, hun dag goed te besteden, hun lot in eigen hand te nemen en niet in apathie te verzinken. Dagbesteding en het inzetten van hun eigen talenten is daarbij belangrijk. Ons volgende doel als MOTG is om in Kara Tepe een bibliotheek in te richten met Engelse en Arabische boeken. Wij zijn helemaal afhankelijk van goedwillende mensen die ons financieel willen ondersteunen. Wij zijn heel dankbaar voor het geld dat we van jullie hebben gekregen. Daarmee hebben we onze organisatie in Nederland kunnen versterken. Want zonder mensen die het werk hier coördineren, kunnen we daar niks uitrichten. Het geld dat MOTG in de komende tijd binnen krijgt gaan wij gebruiken voor de opbouw van deze bibliotheek en voor de voedselvoorziening. Dat is een soort oneindige behoefte.’
www.movementontheground.com
Dit artikel is eerder verschenen in het katern G&S van maart 2017
