Wat kunnen kerken bijdragen aan het verminderen van armoede?

Op zaterdag 4 november 2023 was er in Kerk Vrijburg in Amsterdam een middag over Kind en Armoede. Deze middag was georganiseerd door Geloof en Samenleving van de Remonstranten.

Israël / Palestina

Vooraf aan het gesprek over Kind en Armoede is Pieter Dronkers ingegaan op de oorlog in Israël en Palestina en met name op de consequenties die deze heeft voor het oecumenische waarnemingsprogramma (EAPPI) daar. Dit programma wordt gecoördineerd door PAX en door Geloof & Samenleving ondersteund. EAPPI (Oecumenische Begeleidingsprogramma in Palestina en Israël) zorgt voor waarnemers die drie maanden werken op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem. Op deze manier is er een ‘beschermende aanwezigheid’ en zijn de waarnemers getuige van de dagelijkse onderdrukking. De waarnemers die er waren tijdens de aanslag van 7 oktober door Hamas zijn gelukkig allemaal veilig geëvacueerd.

Kind en armoede

Daarna volgde een gesprek met Jonna van den Berge – Akker, specialist armoede en diaconale presentatie bij de PKN/Kerk in Actie, Peter van Dijk, voorzitter van de diaconiegroep van de Remonstrantse Gemeente Utrecht en voorzitter van het college van bestuur van de christelijke scholengemeenschap De Goudse Waarden en Riane Kuzee-Hoogeveen, ervaringswerker bij het Expertisecentrum Sterker uit Armoede. Rachelle van Andel, voorzitter van Geloof & Samenleving, leidde het gesprek.

Uit dit gesprek en interactie met de aanwezigen kwamen heel wat aspecten over armoede naar voren. Riane vertelde haar eigen verhaal over hoe ze arm werd. Ze heeft een beroerde tijd gehad. Nu kan ze vertellen over wat nodig als we in aanraking komen met mensen in armoede. Het is belangrijk om mensen te zien, het gesprek aan te gaan, jezelf kwetsbaar opstellen en geen oordeel te geven over armoede. Jonna vertelde over het armoedeonderzoek dat de PKN heeft laten uitvoeren. Als de diaconieën willen helpen is het belangrijk te weten dat arme mensen leven onder andere omstandigheden dan de gemiddelde kerkmens. Er lijkt een soort angst te zijn bij kerkmensen omdat we ze niet weten wat hun gesprekspartner gaat zeggen, welk appel er op hen wordt gedaan. In ieder geval moeten zij niet de problemen gaan oplossen, soms wel hulp bieden en soms ook niet.

Peter van Dijk ging in op hoe zijn scholengemeenschap omgaat met kinderen uit arme gezinnen. Het uitgangspunt is dat iedereen welkom is en dat iedereen dezelfde kansen heeft. Ook dat iedereen aan alles mee kan doen. Dat betekent dat de ene ouder meer bijdraagt dan de andere. Er is ook culturele armoede, een straatcultuur, waardoor er ander gedrag wordt vertoond. Ouders staan in de overlevingsstand en hebben daardoor minder aandacht voor hun kinderen.

Wat kunnen de kerken doen?

Kerken moeten niet navelstaren en zich alleen bezig houden met het feit dat hun leden ouder worden. Ze kunnen een rol vervullen tussen de officiële organisaties in. Mogelijkheden zijn bijvoorbeeld het bieden van huiswerkbegeleiding, vragen wat er nodig is, mogelijkheden bieden wanneer mensen vastlopen in de procedures (soms helpt het dat iemand anders er bij aanwezig is), en instanties benaderen die met armoede bezig om te bezien wat kerken nog aanvullend kunnen doen. Er kwamen ook al mooie initiatieven naar voren zoals het organiseren van open maaltijden, het instellen van een noodfonds waarmee snel een oplossing kan worden bedacht (bijvoorbeeld een tas met boodschappen brengen).

Het was een geslaagde middag en zoals in de opening naar voren kwam “dat God iedereen blijft zien”.

Dirk Zijlstra