Hoe ‘Groen & Gelovig’ zijn wij?

Je hoeft niet katholiek te zijn om paus Franciscus sympathiek te vinden. Hij noemt zich naar Franciscus, de heilige van wie we de sterfdag allemaal kennen: 4 oktober, dierendag. Maar deze paus preekt niet voor de vogels, zoals die middeleeuwse Franciscus. Hij bracht in mei 2015 wèl een haarscherpe én hartstochtelijke brief uit over hoe we omgaan met de natuur. Een vervelende brief is het soms ook. Want, zegt hij, onze gemeente (‘van christenen’) moet zich ecologisch bekeren. Ook in onze remonstrantse kring verdient deze encycliek ‘Laudato Si’ aandacht en waardering.

We hebben een ‘ecologische bekering’ nodig, zegt de paus. We moeten de moed hebben om de pijn van de aarde tot onze pijn te maken, zegt hij. De pijn van uitbuiting van mensen, vervuiling van lucht en water en bodem, uitstervende diersoorten en van droogte door klimaatverandering. ‘De schreeuw van de arme en de schreeuw van de aarde zijn de schreeuw van God zèlf’.

Laudato Si, dat staat voor ‘Wees geprezen’ en dat is bedoeld gezegd te worden over onze zorg voor ‘het gemeenschappelijke huis’: de aarde. Het zijn de eerste woorden van het Zonnelied van Franciscus. Helaas, aldus de paus, moeten we van de overheid weinig verwachten. De politiek danst naar de pijpen van de markt: het bedrijfsleven, de banken en de technologie. Dus blijft ‘alles wat broos is, weerloos ten opzichte van die vergoddelijkte markt’. Nodig is, zegt paus Franciscus een ‘integrale ecologie’, die tegenwicht kan bieden tegen die drie-eenheid van markt, technologie en financieel system.

Ecologische opvoeding

‘Veel moet veranderen, wij zelf het meest’. Een stevige uitspraak, waarna de paus pleit voor een ‘nieuwe levensstijl’. Zoiets als minder autorijden en vliegen, minder vlees eten en energie gebruiken, ‘consuminderen’. Dat is lastig en impopulair, het snijdt in het comfort waar wij aan gewend zijn. Een nieuwe levensstijl… maar hoe en hoe vanuit of met de kerk??

De paus heeft voor een nieuwe levensstijl zo zijn eigen gedachten: er is een ‘ecologische opvoeding en spiritualiteit’ nodig. Pas dan kunnen, willen en durven we veranderen. Denk maar, zegt de paus, aan die heilige Franciscus. Juist omdat die zich diep met God verbonden voelde, was hij ook hecht verbonden met alle schepselen. Franciscus noemde de aarde zijn zuster – óók door God geschapen – en moeder, want ze omarmt en voedt ons.

Dat zijn gedachten die ook veel remonstranten wel aanspreken, al gebruiken we er soms andere woorden voor. Velen van ons hebben het zelf ook wel eens ervaren: aan de rand van een bos, berg, akker of zee, kan je je zomaar verbonden voelen met al wat er om je heen leeft. Dan voel je dat je niet boven andere schepselen staat, maar tussen hen in. Wij zijn voor ons drinken, eten en ademen totaal afhankelijk van het zo précair samenhangend stelsel, dat we in de kerk traditioneel aanduiden als de schepping. Nu die schepping lijdt onder milieuvervuiling en natuurvernietiging, zagen we als het ware aan de tak waar we zelf op zitten. Een ecologische opvoeding èn spiritualiteit is nodig.

Dossier Energie

Maar hoe ziet dat er dan uit? Alle begin is even wennen en wij zijn niet de eersten die ermee aan de slag gaan. Dit jaar heeft de landelijke remonstrantse diaconale instelling Geloof & Samenleving als nieuwe thema ‘Klimaat’ opgevoerd. Vanuit dat thema gaat Geloof & Samenleving aan de slag om remonstrantse en samenwerkingsgemeenten te ondersteunen met het realiseren van klimaatdoelstellingen. Die ondersteuning begint met ‘energie’ als invalshoek; volgend voorjaar pakken we ook het onderwerp ‘milieu’ op. Daarvoor verschijnt op de nieuwe website van Geloof & Samenleving (https://diaconie.remonstranten.nl) nu als eerste een ‘Dossier Energie’.

Daar wordt een steeds verder groeiend pakket informatie bijeen gebracht over tal van energie-aspecten die te maken hebben met het kerk zijn. Die informatie zal praktisch zijn en apart gericht op kerkenraden, op kerkmeesters en op gemeenteleden en –vrienden. Ook zullen de tips, adviezen en plannen onderverdeeld worden naar ‘direct uitvoerbaar’ tot ‘investering noodzakelijk’. Natuurlijk maken we ook veel gebruik van de grote hoeveelheid informatie die al via internet is te vinden.

Zo’n 90 kerken noemen zich al ‘Groene Kerk’.  Op hun website (www.groenekerken.nl) is onder andere de ‘Toolkit Duurzaam Kerkbeheer’ te vinden met veel praktische tips.

En voor veranderingen die we thuis en ook in de kerk stapje voor stapje kunnen doorvoeren is er een ‘duurzame bucketlist’ te vinden via Micha Nederland http://www.michanederland.nl/micha10/schepping-2/   Scroll naar onderaan de pagina.

Dit artikel is eerder verschenen in het G&S-katern van september 2016